Deniz Taşımacılığının Karbon Emisyonu ve Azaltımı

Denizcilik sektörü, dünya ticaretinin temel taşıdır ve ekonomik kalkınmanın önemli bir unsuru olarak kabul edilir. Taşımacılık sektörünün %90’ını oluşturan deniz taşımacılığı global ekonominin işlemesi için hayati bir önem taşımaktadır.

Bu hayati önem sürerken gemilerin operasyonlarını yürütebilmesi için gerekli olan fosil yakıtlar karbon emisyonları oluşturup küresel ısınmaya etki eden önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra, gemi yakıtlarının yanması sırasında azot oksitler (NOx) ve kükürt dioksit (SO2) gibi zararlı kirleticiler de karbon emisyonlarının artmasına sebep olmaktadır. Gemilerin hareketi esnasında çıkan emisyonlara ek olarak liman operasyonları da denizcilik sektörünün oluşturduğu diğer önemli emisyonlardan birisidir.

Global deniz taşımacılığı sektörü son 10 yıldır pozitif bir ilerleme halindedir ve bu ilerleme hızı günden güne artmaktadır. Bu ilerlemenin temel motivasyonu ise iklim değişikliği var. Küresel ticaret hacminin değer bazında yüzde 90’lık yani 14 triyon dolarlık kısmı, deniz yolu ile taşınıyor. Küresel mal ticaretinin taşınmasında yüzde 85 civarında payı bulunan deniz yolu taşımacılığı, üretilen küresel toplam petrolün yüzde 4’üne tekabül eden günlük 4 milyon varil yakıt tüketiyor. Uluslararası deniz taşımacılığı yakıt olarak yüzde 98’den daha fazla ham petrol kullanım oranına sahiptir. Yük gemileri, bir yılda tükettiği yakıtla yılda 940 milyon ton karbondioksit salınımıyla küresel sera gazlarının yaklaşık yüzde 3’lük kısmından sorumlu tutuluyor.

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), BM’nin hedefleri doğrultusunda, deniz yolu taşımacılığı için de hedefler belirledi. 2008 seviyelerine kıyasla gemilerden kaynaklanan sera gazı salınımlarının 2050 yılına kadar yüzde 50 düşürülmesi, karbon yoğunluğunun ise 2030 yılına kadar yüzde 40 ve 2050 yılına kadar yüzde 70 düşürülmesi hedeflendi. Sonraki hedeflerde sıfır karbon emisyonu olarak güncelleme yapıldı. Bu hedef belirlemeye ek olarak ise IMO'nun bir diğer emisyon oluşturucu gaz olan kükürt için; 2020 Küresel Kükürt Sınırı gibi düzenlemeleri, gemilerin kükürt emisyonlarını azaltmaya ve çevreyi korumaya yönelik önemli adımlardır. Benzer şekilde, IMO'nun "Stratejik Eylem Planı" ve CO2 emisyonlarını azaltmaya yönelik diğer programları, sektörün daha sürdürülebilir hale gelmesine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

Emisyon azaltım konusunda Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) gerekli yönetimsel düzenlemeleri Birleşmiş Milletler ile uyumlu bir şekilde hazırlamakta ve sektörün net zero hedeflerini ortaya koymaktadır. Sektör için emisyon azaltılması konusunda atılan ve atılması gereken adımlar bulunmaktadır.

1. Yeşil liman projeleri

   Yeşil liman projeleri, hem ülkemizde hem de dünyada giderek önem kazanmaktadır. Sadece liman yönetimleri değil, bu konuda ülkelerin bürokrasisi de uygun mevzuatlar ile emisyon azaltım sürecine destek vermektedir.

2. Limandan sürekli elektrik sistemleri

   Limandan sürekli elektrik sistemleri ile gemi limanda bağlıyken elektriği fosil yakıttan sağlamak yerine liman elektriğini kullanarak emisyon azaltımına katkı sağlayacaktır. Bu projenin yaygınlaşarak tüm limanlarda olması bir gereklilik halini almalıdır.

3. Yakıt kalitesinin iyileştirilmesi ve yanma sistemlerinin iyileştirilmesi

   Yakıt kalitesinin iyileştirilmesi ile SOx emisyonlarının azaltımı ve yanma sistemlerinin iyileştirme çalışmaları yapılarak NOx emisyonlarının azaltımı MARPOL kuralları ile birlikte hız kazanmıştır.

4. MARPOL kuralları ve operasyonel kurallar ile dikkat edilmesi gerekenler

   MARPOL kuralları ile operasyonel kurallar ile dikkat edilmesi gerekenler listesi de emisyonların azaltımına destek vermektedir. Listeden dikkat çekici bazı direktifler şu şekildedir:

   • Trim optimizasyonu
   • Pervane temizleme
   • Yenilenebilir enerji kullanımı
   • Pervane değişimi
   • LNG yakıt kullanımı